Verslaafd aan taal

Begin juni vond de jaarlijkse bijeenkomst van polyglotten plaats in Bratislava, de hoofdstad van Slowakije. Dat klinkt een beetje als een samenkomst van een geheim genootschap. Het woord ‘polyglot’ doet nogal exotisch aan, maar wijst eigenlijk gewoon naar iemand die goed is in meerdere talen. Pas echt indrukwekkend wordt het wanneer iemand het stempeltje ‘hyperpolyglot’ krijgt. Die persoon spreekt zes of meer talen vloeiend. Op internet zijn verschillende filmpjes te zien van zulke taalfreaks. Dit filmpje van de 16-jarige Jim uit de VS is misschien wel het bekendste voorbeeld. Hij spreekt hier 20 verschillende talen, waaronder Nederlands:

Hoe is het mogelijk om zoveel verschillende talen te leren spreken? Jim vertelt in dit filmpje dat hij vooral veel buitenlandse films heeft gezien en goed op de uitspraak heeft gelet. Is het dus een kwestie van heel goed luisteren? Voor een deel waarschijnlijk wel, want dat is ook hoe kinderen beginnen met taal leren. Hoewel ze hun eerste woordje pas uitspreken rond hun eerste verjaardag, zijn ze voor die tijd al volop bezig met luisteren naar de taal die ze om zich heen horen. Kunnen we nog meer leren van kinderen? Ja, dat ze veel tijd steken in het leren van taal: eigenlijk zijn ze er de hele dag mee bezig. En ook geen onbelangrijke les: kinderen pikken taal spelenderwijs op…

Gabriel Wyner (auteur van het boek De Taalhacker- waarin je kunt leren hoe je snel een vreemde taal oppikt) stelt dat we alleen maar de kunst van het taalleren hoeven af te kijken van kinderen. Volgens hem is het een fabeltje dat kinderen er beter in zijn dan volwassenen. In sommige opzichten hebben wij zelfs een voorsprong. We zijn namelijk nog beter dan kinderen in het ontdekken van patronen. Dat verklaart ook waarom het taalleren steeds makkelijker gaat als je meerdere talen beheerst: je wordt nóg beter in het ontdekken van patronen. Hoef je dan geen talenknobbel te hebben om hyperpolyglot te worden? Misschien niet, maar toch zijn er mensen die talen makkelijker oppikken dan anderen. Daarbij spelen waarschijnlijk meerdere factoren een rol. Onderzoek daarnaar is nog volop gaande. Een belangrijke clou lijkt alvast dat polyglotten heel goed zijn in het impliciet leren van talen. Spelenderwijs dus, net als kinderen. En tijdens het impliciet leren wordt het genotscentrum in de hersenen geactiveerd.

Taalwetenschappers van het Nederlandse Max Planck Instituut onderzoeken of deze verbinding tussen taalleren en het genotscentrum een rol heeft gespeeld in de evolutie van taal. Een mogelijke verklaring is dat mensen houden van gestructureerde dingen, zoals grammaticale structuren. En dat ze een bepaald genot halen uit het ontdekken van de onderliggende patronen in taal. Misschien is taal dus niet veel anders dan een genotsmiddel, een polyglot een taalverslaafde en een hyperpolyglot… nog meer verslaafd aan taal.

https://www.nemokennislink.nl/publicaties/verslaafd-aan-taalleren

https://www.nemokennislink.nl/publicaties/hoe-kraak-je-een-taal

Meer taalnieuws

(Dit is een tekst van taaldoctor Mathilde Jansen)